Chiến tranh thương mại giữa Mỹ và Trung không phải là “tai nạn thời Trump”. Nó là kết quả tất yếu của hệ tư tưởng chiến lược nước Mỹ. Nếu không phải Trump, sẽ có một tổng thống khác khởi xướng. Vì sao? Vì để USD tiếp tục giữ ngôi vương toàn cầu, Mỹ buộc phải kiềm chế bất kỳ thế lực nào đang tiến gần đến khả năng thay thế đồng tiền này.

Trung Quốc lại đang đi rất nhanh: mở rộng thanh toán bằng CNY, dự trữ vàng nhiều kỷ lục, thúc đẩy Vành đai – Con đường, “cộng đồng chung vận mệnh” và hàng loạt cơ chế song phương không dùng USD. Nếu hành trình ấy thành công, vị thế của USD sẽ bị kéo xuống theo đúng nghĩa “đe dọa an ninh tiền tệ quốc gia” của Mỹ.

Vì vậy, thương chiến trở thành công cụ để làm chậm đối thủ. Cứ làm cho họ chậm tiến trước – mọi khó khăn còn lại sẽ tự phát sinh. Giống như xây tòa nhà trăm tầng nhưng mãi không cho nó hoàn thiện, để nó tốn nguồn lực mà không đạt kết quả. Một nước chưa “tốt nghiệp” trong chuỗi cung ứng sẽ vẫn phải lệ thuộc vào đồng tiền của kẻ mạnh. Đó mới là mục tiêu cốt lõi của nước Mỹ.

Tiếp theo: khi các sản phẩm “made in China” bị buộc phải chuyển nhà máy ra ngoài Trung Quốc, Mỹ đạt hai lợi ích cùng lúc. Một: sản xuất phân tán khiến Trung Quốc mất lợi thế quy mô, giảm nhu cầu nội tệ trong giao dịch. Hai: sản xuất ở nước khác nghĩa là hàng đổi bằng USD, USD đổi lấy hàng – dòng chảy quay về trục Mỹ. Mũi tên thứ ba là lực lượng lao động: khi nhà máy rời đi, việc làm biến mất, thặng dư lao động giảm, sức mạnh kinh tế TQ bị bào mòn từ gốc.

Từ 1971 đến nay, mọi cuộc xung đột nổi bật – chiến tranh nóng, bất ổn chính trị, hay chiến tranh thương mại – đều xoay quanh việc bảo vệ USD sau khi Mỹ cắt đứt bản vị vàng. Petrodollar là “lá bài lật ngửa”, nhưng để giữ lá bài ấy, bất kỳ ai đe dọa trật tự USD đều bị phản đòn.

Nhìn vào cuộc chiến Ur–Rus sẽ thấy rõ: dù Nga bị hơn 10.000 lệnh trừng phạt, tưởng chừng thoát khỏi USD, nhưng thực tế lại phụ thuộc sâu hơn. Việc Mỹ đóng băng tài sản dự trữ USD khiến Nga dù “giàu trên sổ sách” nhưng vẫn phải xoay xở từng giao dịch để tồn tại. Cách làm rất Mỹ: khóa kho của anh ta lại, để anh ta mang tiếng giàu nhưng buộc phải đi vay mượn trong hệ thống của tôi. Nếu không có chiến sự, Nga có thể dần thoát USD. Nhưng vì chiến sự, họ buộc phải quay lại vòng xoáy đó.

Khi ráp ba mảnh ghép này lại – chặn tốc độ Trung Quốc, phân tán chuỗi cung ứng, trói chặt các đối thủ vào hệ thống USD – ta sẽ thấy trọn vẹn cái “thế” của quyền lực Mỹ: kìm hãm, phân tán, và duy trì lệ thuộc.

Đó chính là bản chất sâu nhất của cuộc chơi.

Để tôi có thể gửi cho bạn những phân tích chuyên sâu hơn về:

Trong thế giới đang đổi trục, sự hiểu biết chính là tài sản mạnh nhất bạn có thể sở hữu.